Dedektör Kullanımı Yasaklanmalı
DEDEKTÖR KULLANIMI YASAKLANMALI
Tüm insanlığın ortak değeri olan kültürel emanetlerimize zarar veren dedektörlerin kullanımı gün geçtikçe artmaktadır. Maalesef ülkemizin korunması gerekli taşınmaz kültür varlıkları neredeyse her gün kaçak kazılara ve soygunlara maruz kalmaktadır. Kaçak kazılarda taşınmaz kültür varlıkları önce dedektörlerle taranmakta ve sinyal alınan yerler define bulmak amacıyla tahrip edilmektedir.
Dedektörlerin yasaklanması veya kullanımının sınırlandırılması için geçmişte Emniyet Genel Müdürlüğü ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün çeşitli girişimleri olmuş ancak herhangi bir sonuç alınamamıştır. Ülkemizin 16.1.1992 tarihinde imzaladığı, 5.8.1999 tarih ve 4434 sayılı kanun ile onayladığı “Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi”nin 3. maddesi arkeolojik arama amaçlı metal dedektörlerin ve diğer arama gereçlerinin kullanımını, devletin iç mevzuatında öngörülen hâllerde, bilimsel nitelikli ön izne tabi tutulmasını hükme bağlamıştır. Bugün ülkemizde kaçak kazıları ve defineciliği özendiren dedektörlerin yasaklanması zorunluluk hâline gelmiştir. Acilen dedektörlerin define aramak için kullanımının önüne geçilmesi için yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Her önüne gelenin eline dedektör alıp define araması ve kaçak kazı yapması mutlaka engellenmelidir. Aksi takdirde Anadolu’nun on binlerce yıllık kültür varlıklarının geri dönülemez bir şekilde tahribi ve yok edilmesi kaçınılmaz olacaktır. Ayrıca internet ortamında define aramayı özendiren dedektör reklamları yasaklanmalıdır. Sosyal medyada defineciliği teşvik eden paylaşımlar takibe alınmalı, sorumluları hakkında yasal işlem yapılmalıdır. Kaçak kazı yapanlara verilen cezalar da mutlaka arttırılmalıdır. Bu konuda medyanın da bilinçlendirilmesi için adımlar atılmalıdır. Anadolu’nun kültürel mirasını tahrip yok eden kaçak kazıların ve defineciliğin önlenmesi için devletimiz üzerine düşen her türlü önlemi almalıdır.
Tüm bu yasal önlemler yanında Arkeologlar Derneği olarak sorunun kaynağını, halkımızın kültür varlıklarının korunması konusunda yeterince bilinçlendirilememiş olmasında görüyoruz. Bu işin eğitimle çözülmesi mümkündür. Bunun için devletin tüm kurum, kuruluşları ile STK’lar el ele verip işbirliği içinde, halkımızı kültür varlıklarının korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması konusunda bilinçlendirmeliyiz.
Dr. Soner ATEŞOĞULLARI
Arkeologlar Derneği Başkanı