Arkeologlar İçin Araştırma Önergesi
Arkeologlar İçin Araştırma Önergesi
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Turizm ülke ekonomilerine ve istihdama katkısıyla, yarattığı katma değerle önemli sektörlerden biridir. Turizmin ekonomideki payı her geçen yıl artarken sektör kendini yenilemekte ve yeni alanlar yaratmaktadır. Turizm tarih, kültür ve doğayla yakından ilgilidir. Özellikle müzeler, tarihî kalıntılar, eski uygarlıklara ilişkin bulgular turizmin gelişmesinde ülkelerin turizm faaliyetlerinde önemli yer tutmaktadır.
Türkiye tarihî ve kültürel mirasıyla dünyanın en önemli ülkelerinden biridir. Tarihî eserlerin gün yüzüne çıkartılması, onarımı, korunması için görev yapan meslek gruplarının başında arkeologlar gelmektedir. Bilindiği üzere arkeoloji teknik bilgi ve tecrübeye bağlı özel uzmanlık gerektiren bir alandır. Ancak arkeologlar ülkemizde yaptıkları işin karşılığı olan statü ve özlük haklarına sahip değildirler.
Arkeoloji mesleğinin sorunlarının saptanması, arkeologların özlük haklarının iyileştirilmesi için gerekli çalışmaların yapılması, bu mesleğin hak ettiği yeri alması için gerekli politikaların oluşturulması amacıyla Anayasa’nın 98, İç Tüzük’ün 104 ve 105’inci maddeleri gereğince Meclis araştırması açılmasını arz ederiz.
Saygılarımızla.
1) Aylin Nazlıaka (Ankara) 2) Kadim Durmaz (Tokat) 3) Özcan Purçu (İzmir) 4) Ali Akyıldız (Sivas)
5) Mahmut Tanal (İstanbul) 6) Elif Doğan Türkmen (Adana) 7) Nihat Yeşil (Ankara) 8) Sibel Özdemir (İstanbul)
9) Ahmet Akın (Balıkesir) 10) Tekin Bingöl (Ankara) 11) İbrahim Özdiş (Adana) 12) Lale Karabıyık (Bursa)
13) Ceyhun İrgil (Bursa) 14) Çetin Arık (Kayseri) 15) Gamze Akkuş İlgezdi (İstanbul) 16) Tur Yıldız Biçer (Manisa)
17) Dursun Çiçek (İstanbul) 18) Erdin Bircan (Edirne) 19) Serdal Kuyucuoğlu (Mersin) 20) Onursal Adıgüzel (İstanbul) 21) Ali Özcan (İstanbul) 22) Akın Üstündağ (Muğla) 23) Orhan Sarıbal (Bursa) 24) İrfan Bakır (Isparta)
25) Nurhayat Altaca Kayışoğlu (Bursa) 26) Muhammet Rıza Yalçınkaya (Bartın) 27) Özkan Yalım (Uşak)
28) Kemal Zeybek (Samsun)29) Kamil Okyay Sındır (İzmir)
Gerekçe:
Turizm, ülke ekonomilerine katkısı, yarattığı istihdam ve katma değerle önemli sektörlerden biridir. Turizm tarih, kültür ve doğayla yakından ilgilidir. Özellikle müzeler, tarihî kalıntılar, eski uygarlıklara ilişkin bulgular turizmin gelişmesinde ve ülkelerin turizmden aldıkları payda büyük önem taşımaktadır.
Türkiye, tarihî ve kültürel mirasıyla dünyanın en önemli ülkelerinden biridir. Tarihî eserlerin gün yüzüne çıkarılması, onarımı, korunması için görev yapan meslek gruplarının başında arkeologlar gelmektedir.
Üniversitelerin arkeoloji bölümlerinde dört yıllık eğitim görerek mezun olanlar arkeolog unvanını almaktadırlar. Arkeologlar, eski medeniyetlere ait yapıları, eserleri, kalıntıları gün ışığına çıkararak bu eserlerin temizlenmesi, parça eserlerin yapıştırılması, bakım, onarım restorasyonunun yapılması, bu eserlerin kaydının tutulması, sağlıklı bir şekilde korunmasını sağlamaktadırlar. Tarihin ve kültürlerin gelecek kuşaklara aktarımında önemli bir görev üstlenmektedirler. Kültür Bakanlığında görev yapan arkeologlar, kazılarda gözlemci olarak görev almakta, kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurullarının sit alanı belirleme çalışmalarına temel oluşturan raporlar hazırlamakta, korunması gereken kültür ve tabiat varlıklarını saptamakta ve kaydını tutmakta, bunlara yönelik koruma ve restorasyonlar konusunda kararlar çıkarılmasını sağlamaktadırlar. Antik kentlerin, ören yerlerinin ve müzelerin ve koleksiyoncuların denetimini yapmaktadırlar.
Dünyada önemli meslekler arasında yer alan arkeologlar ne yazık ki ülkemizde bir meslek grubu olarak hak ettiği değeri görmemektedir. Bu mesleğe ait bir meslek odasının dahi olmaması bunun en önemli göstergelerinden biridir.
Arkeologların çalışma alanları üniversiteler, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne bağlı müzeler, Kültür Varlıklarını Koruma Kurulları, belediyelerin bünyesinde bulunan Koruma Uygulama ve Denetim Büroları, özel müzeler, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Maden Tetkik Arama Enstitüsüdür. Arkeologların çalışma alanı oldukça dardır ve bu alanda personel alımı sınırlıdır. En çok istihdam alanı sağlayan kurum Kültür ve Turizm Bakanlığıdır.
Türkiye birçok uygarlığa beşiklik etmiş, çok zengin arkeolojik geçmişe sahip bir ülkedir. Arkeologlar, kazı ve araştırmalar yaparak dünya tarihine ışık tutacak bilgileri büyük bir özveriyle insanlığın hizmetine sunmaya çalışmaktadır. Medeniyetlere beşiklik eden ülkemiz zengin bir tarih ve kültür mirasına sahiptir. Buna karşın arkeoloji mesleği gereken değeri görememektedir. Büyük ideallerle bu mesleği seçenlerin büyük çoğunluğu mezuniyet sonrasında mesleğiyle ilgili iş bulamamakta, mesleğe ilişkin bütün umutlarını kaybetmektedir. Arkeologlar Derneğinin verilerine göre ülkemizde yaklaşık 12 bin kadar işsiz arkeolog bulunmaktadır. Arkeologlara mesleklerini yapabilecekleri yeni çalışma alanları açılması gerekmektedir. Arkeologlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve üniversiteler dışında da iş bulabilmelidir. Devlet en kısa sürede buna bir çözüm bulmalıdır ya da bu kadar üniversite açıp öğrenci mezun etmemeli, mezun olan bu öğrencilere yeterli iş olanağı yaratmanın yolunu bulmalıdır. Mesleğin sorunlarının saptanması ve çözümü için politikaların oluşturulması hem tarih ve kültürel mirasımızın korunmasına hem de turizme büyük katkı sağlayacaktır.
17 Ekim 2016-Kamu Muhabiri-Ankara
