Sonu gelmeyen tarih çukuru
İstanbul İstiklal Caddesi’ndeki Garibaldi binasında açığa çıkarılan 1600 yıllık mezarların ardından metal bir haç daha bulundu. Binanın bulunduğu parselin dışında da daha çok sayıda eser bulunduğu düşünülüyor.
İstiklâl Caddesi’nde İstanbul’daki İtalyanlar’ın ve İtalyan İşçi Yardımlaşma Cemiyeti’nin bir dönemin toplanma merkezi tarihi Garibaldi binasında 1 yıl önce başlatılan restorasyon çalışmalarında sona gelindi. Toplam bin metrekareden oluşan Garibaldi binası, kültür-sanat merkezi olarak tasarlanırken, tarihi yapı son olarak 1909’da kapsamlı restorasyondan geçirilmişti. 1885’te hizmete açılan ve uzun yıllar İstanbul’daki İtalyanların toplanma noktası olan Garibaldi binasının temel kazılarında bulunan Roma ve Bizans dönemine ait mezar kalıntıları ile objelere metal paralar ile bir adet metal haç da eklendi.
Yeni çıkarılan tarihi eser ve objeler de arkeoloji Müzesi’ne teslim edilirken, projenin başında bulunan Sanat Tarihçi Dr. Sedat Bornovalı, Beyoğlu bölgesinin bilinenin aksine önemli, bir tarihi barındırdığını belirterek: “Restorasyon sırasında binanın Bodrum ve kuyu içleri temizlenirken, güçlendirme amaçlı olarak bazı noktalar kazılar yapıldı. 19. yüzyıldan kalma Osmanlı sırlı seramiklerinin bulunması ile başlayan keşif süreci ortaçağ malzemesine değin uzanırken, restorasyon çalışmalarının son aşamasında geç Roma ve erken Bizans dönemine ait olduğu belirgin mezarlara ulaşıldı. Eserler İstanbul Arkeoloji Müzelerine teslim edilirken, binanın açılmasıyla eserlerin bir kısmını binaya teşhir amacıyla getirilmesi söz konusu. Son kazılarda ise Bizans’tan kalma metal haç bulunması bizleri heyecanlandırdı” dedi.
Keşfedilmeyi bekliyor
Bornavalı, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) tarafından sürdürülen çalışmalar dışında kalan parsellerde halen yer altında keşfedilmeyi bekleyen eserler olduğunu düşdüklerini söyledi.
‘Beyoğlu’ndaki çalışmalarda uzman da olmalı’
Garibaldi, binasındaki kazılardan elde edilen tarihi eserlerin önemine de değinen Dr. Sedat Bornavalı şöyle konuştu:
“Bundan sonra Beyoğlu’nda yapılacak çalışmalarda mutlaka bir eski eser uzmanının bulunması, Beyoğlu’nun tarihi çevresinin çok daha net şekilde ortaya çıkartılmasına olanak verecektir. Mümkün olduğunca eserlerin bulundukları alanda teşhir edilmesiyle sıra dışı bir turistik güzergah da Beyoğlu’nun ziyaretçiler açısından değerini arttıracaktır. Böylesi bir arkeolojik kazı İstanbul Arkeoloji Müzeleri gözetiminde restorasyon çalışması ile birlikte rahatlıkla ilerleyebiliyor. Çok zengin buluntu veren bu binadaki çalışmaların bitmesine birkaç aylık süre aldı. Eski eserlerin bulunması kesinlikle projede bir zaman kaybına yol açmadı.”
İtalya’yı birleştiren kahraman Garibaldi
İtalyan birliğini kurarak İtalya’nın tek bir ülke olarak kurulmasını sağlayan ulusal kahraman Giuseppe Garibaldi, 1863 yılında İstanbul’da İtalyan İşçi Yardımlaşma Derneği’ni kurdu.
Cemiyet’in bugün halen faal olan binası 1885 yılında açıldı. Bina 1910 yılında kapsamlı bir değişime uğrayarak bugünkü halini aldı. İstiklal Caddesi’nde Deva ve Perukar çıkmazlarına bakan “Societa Operaia Binası” bilinen adıyla “Garibaldi” binası 1920’lerde çok sayıda konser, dans ve opera gösterisine ev sahipliği yaptı.
